Składniki mineralne i ich rola w organizmie.
Składniki mineralne stanowią grupę związków zaliczanych do niezbędnych, gdyż organizm człowieka nie potrafi ich syntetyzować i dlatego powinny być one dostarczone z pożywieniem. W organizmie człowieka występuje kilkadziesiąt składników mineralnych, stanowiących w przybliżeniu 4% masy ciała, co u dorosłego człowieka wynosi ok. 3 kg. Pod względem zawartości w ustroju oraz wysokości dziennego zapotrzebowania, składniki mineralne można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
• makroelementy to pierwiastki, których zawartość w organizmie człowieka jest większa niż 0,01%, a zapotrzebowanie dzienne przekracza 100 mg/osobę; należą do nich: wapń, fosfor, magnez, potas, sód, chlor i siarka;
• mikroelementy – zwane też pierwiastkami śladowymi, występują w organizmie w ilości mniejszej niż 0,01% przy zapotrzebowaniu poniżej 100 mg/osobę/dzień; do grupy należą: żelazo, cynk, miedź, mangan, fluor, jod, selen, chrom.
Składniki mineralne spełniają w organizmie człowieka wiele funkcji:
• stanowią materiał budulcowy: kości, zębów, skóry i włosów (wapń, fosfor, magnez, siarka, fluor);
• wchodzą w skład związków o podstawowym znaczeniu dla funkcjonowania organizmu, np. hemoglobiny, mioglobiny (żelazo), tyroksyny (jod), witaminy B12 (kobalt), związków wysokoenergetycznych (fosfor), jak również enzymów, stanowiąc ich integralną część lub pełniąc funkcję aktywatora (cynk, mangan);
• utrzymują trójwymiarową strukturę cząsteczek ważnych biologicznie związków, np. podwójnej spirali DNA (cynk, magnez);
• odgrywają podstawową rolę w gospodarce wodno-elektrolitowej (sód, potas, chlor), utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej i pobudliwości nerwowo-mięśniowej.
Warto wzbogacać codzienną dietę w składniki mineralne, gdyż biorą one udział w wielu procesach biochemicznych zachodzących w organizmie.
Źródło: „Składniki mineralne” Anna Brzozowska, w: „Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu” pod redakcją Jana Gawęckiego i Lecha Hryniewieckiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1998.