KUP TERAZ – ParaProteX (100 tabletek – masa netto:100 g)
Pasożyty na nowo stają się prawdziwym, ogólnoświatowym problemem. Rządy krajów zachodnich są przekonane, że ich warunki sanitarne są na tak wysokim poziomie, że nie potrzeba zbytnio szkolić lekarzy z zakresu diagnostyki i leczenia inwazji pasożytniczych. Infestacja pasożytami jest przyczyną wielu chorób, które często wprawiają lekarzy w zakłopotanie. Gdyby nasza wrodzona i nabyta odporność funkcjonowała właściwie, to nasz organizm sam zwalczyłby pasożyty wraz z ich larwami. Organizm musi być jednak wolny od wszystkich form toksyn – tylko wtedy jest w stanie skutecznie walczyć z czynnikami wywołującymi choroby. Typowa zachodnia dieta sprzyja rozwojowi pasożytów. Bogata w tłuszcz, skrobię i cukier dostarcza pokarm, którym żywią się pasożyty. „Czysty”, dobrze odżywiony organizm to środowisko, które im nie służy. Wzmocnienie systemu immunologicznego jest najważniejszą rzeczą, którą możemy zrobić dla naszego organizmu, aby zapobiec inwazji pasożytów. Organizm ludzki to niezwykle inteligentne, skomplikowane narzędzie biologiczne, które nie da schronienia żadnym oportunistycznym i/lub patogennym intruzom, pod warunkiem, że jest właściwie odżywiony i leczony. Odpowiednia ilość soku żołądkowego, „zdrowej” żółci i „przyjaznych” bakterii w jelitach oraz brak toksyn w organizmie to składniki odporności wrodzonej, które zawierają wszystkie wymagane elementy do utrzymania organizmu w stanie zdrowia. Wtedy pasożyty nie mogą prosperować czy nawet przeżyć. Przy właściwej ilości „zdrowej” żółci, pasożyty i ich formy rozwojowe są neutralizowane i szybko usuwane z organizmu. Powinniśmy, więc zapewnić takie środowisko, które uniemożliwi im przeżycie.
KUP TERAZ – ParaProteX (100 tabletek – masa netto:100 g)
ODPORNOŚĆ NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE
Głównym zadaniem systemu immunologicznego jest ochrona gospodarza przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Nazywa się to opornością. Oporność na infekcje stworzyła podstawę dla pierwotnej
identyfikacji odporności swoistej. Ewolucja choroby zakaźnej u jednostki wymaga złożonych interakcji pomiędzy czynnikiem biologicznym (mikrobem, pasożytem) a gospodarzem. Kluczowe wydarzenia podczas infekcji czy infestacji (odpowiednio: inwazja czynnika mikrobiologicznego czy pasożytniczego) to: wejście mikroorganizmu, kolonizacja tkanek gospodarza, unikanie odpowiedzi immunologicznej gospodarza, uszkodzenie kolejnych tkanek czy zaburzenia funkcji. Niektóre drobnoustroje, uwalniając toksyny, wywołują chorobę, nawet bez nadmiernej kolonizacji tkanek gospodarza. Wiele cech mikroorganizmów decyduje o ich wirulencji, a w patogenezie bierze udział wiele zróżnicowanych mechanizmów. Temat patogenezy mikrobiologicznej przekracza możliwości tego opracowania i nie będzie szczegółowo omawiany. Nasza dyskusja skupi się raczej na odpowiedzi immunologicznej gospodarza na drobnoustroje chorobotwórcze. Oto kilka, ważnych ogólnych cech odporności przeciw mikroorganizmom:
Głównym zadaniem systemu immunologicznego jest ochrona gospodarza przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Nazywa się to opornością. Oporność na infekcje stworzyła podstawę dla pierwotnej
identyfikacji odporności swoistej. Ewolucja choroby zakaźnej u jednostki wymaga złożonych interakcji pomiędzy czynnikiem biologicznym (mikrobem, pasożytem) a gospodarzem. Kluczowe wydarzenia podczas infekcji czy infestacji (odpowiednio: inwazja czynnika mikrobiologicznego czy pasożytniczego) to: wejście mikroorganizmu, kolonizacja tkanek gospodarza, unikanie odpowiedzi immunologicznej gospodarza, uszkodzenie kolejnych tkanek czy zaburzenia funkcji. Niektóre drobnoustroje, uwalniając toksyny, wywołują chorobę, nawet bez nadmiernej kolonizacji tkanek gospodarza. Wiele cech mikroorganizmów decyduje o ich wirulencji, a w patogenezie bierze udział wiele zróżnicowanych mechanizmów. Temat patogenezy mikrobiologicznej przekracza możliwości tego opracowania i nie będzie szczegółowo omawiany. Nasza dyskusja skupi się raczej na odpowiedzi immunologicznej gospodarza na drobnoustroje chorobotwórcze. Oto kilka, ważnych ogólnych cech odporności przeciw mikroorganizmom:
KUP TERAZ – ParaProteX (100 tabletek – masa netto:100 g)
1. W obronie przeciw drobnoustrojom pośredniczy zarówno wrodzona, jak i swoista odporność.
Infekcje mikrobiologiczne dostarczają wyraźnego dowodu na to, jaką rolę odgrywa odporność swoista w poprawie mechanizmów odporności wrodzonej oraz w kierowaniu tych mechanizmów do miejsc, gdzie są one potrzebne. Mechanizmy odporności wrodzonej często są nieskuteczne w eliminacji mikroorganizmów, gdy brakuje odporności swoistej. Co więcej, wiele drobnoustrojów chorobotwórczych uległo ewolucji, by uniknąć mechanizmów obrony wrodzonej. Ochrona przeciw takim mikrobom krytycznie zależy od swoistej odpowiedzi immunologicznej.
2. Wrodzona odpowiedź immunologiczna przeciw drobnoustrojom odgrywa ważną rolę w określeniu natury swoistej odpowiedzi immunologicznej.
Np. pobudzenie układu dopełniacza przez niektóre bakterie nasila produkcję swoistych przeciwciał i wydzielanie przez makrofagi interleukiny-12 (IL-12), która jest niezbędna do rozwoju odporności komórkowej (CMI).
3. System immunologiczny, w celu skutecznego niszczenia rozmaitych mikroorganizmów, jest w stanie w różny i wyspecjalizowany sposób odpowiadać na ich obecność. Drobnoustroje znacznie różnią się wzorem inwazji gospodarza i patogenezą, stąd ich eliminacja wymaga rozmaitych układów efektorowych. Nic dziwnego, że zakres i rodzaj odpowiedzi immunologicznej na czynnik infekcyjny często decyduje o przebiegu i wyniku infekcji. Nasze późniejsze dyskusje będą zwracały uwagę na główne mechanizmy odporności swoistej przeciw różnym pasożytom i grzybom.
4. Przeżycie i patogenność mikroorganizmów u gospodarza w krytyczny sposób zależą od ich zdolności do unikania lub opierania się odporności obronnej. Jak przekonamy się później, mikroorganizmy rozwinęły rozmaite strategie przetrwania w obliczu silnej obrony immunologicznej.
5. Konsekwencje infekcji w postaci uszkodzenia tkanek i choroby mogą być wynikiem odpowiedzi gospodarza na obecność drobnoustroju i jego produktów, niż przez samego mikroba. Odporność, podobnie jak wiele innych mechanizmów homeostatycznych, jest niezbędna do przeżycia żywiciela, ale posiada również potencjał wywoływania uszkodzenia gospodarza.
KUP TERAZ – ParaProteX (100 tabletek – masa netto:100 g)
ODPORNOŚĆ PRZECIWKO PASOŻYTOM
W terminologii chorób zakaźnych, „infekcja pasożytów” oznacza infestację zwierzęcymi pasożytami, takimi jak: pierwotniaki, robaki jelitowe i ektopasożyty (np. stawonogi, takie jak kleszcze i roztocza). Obecnie ten rodzaj pasożytów jest przyczyną większej chorobowości i umieralności niż jakakolwiek inna klasa organizmów zakaźnych, szczególnie w krajach rozwijających się. Oszacowano, że około 30% światowej populacji cierpi z powodu inwazji pasożytniczej. Sama tylko malaria dotyczy prawie 250 milionów osób na świecie, a rocznie z tego powodu notuje się około 1-2 miliony zgonów. Rozmiar tego społecznego problemu zdrowotnego jest zasadniczą przyczyną rozwoju immunoparazytologii jako odrębnej gałęzi immunologii.
Większość pasożytów przechodzi złożone cykle rozwojowe, z których część przebiega u ludzi (lub innych kręgowców), a część u pośrednich gospodarzy, takich jak muchy, kleszcze i ślimaki. Zwykle ludzie ulegają infekcji (lub inwazji) w wyniku ukąszenia przez zainfekowanych żywicieli pośrednich lub podczas przebywania w tym samym środowisku z pośrednim gospodarzem. Np. malaria i trypanosomatoza są przenoszone podczas ukąszenia przez insekty, a schistomatozą można zarazić się w czasie przebywania w wodzie, w której zamieszkują zarażone ślimaki.
Podstawową cechą większości inwazji pasożytniczych jest ich przewlekła natura. Istnieje wiele przyczyn tego stanu, m.in. osłabienie odporności wrodzonej oraz zdolność pasożytów do unikania lub opierania się eliminacji przez swoiste reakcje immunologiczne. Ponadto, wiele przeciwpasożytniczych antybiotyków jest toksycznych lub/i względnie nieskutecznych. Osoby żyjące na terenach endemicznych, z powodu stałej ekspozycji wymagają wielokrotnej terapii z użyciem różnych leków, co często jest niemożliwe z powodu kosztów i problemów logistycznych.
W związku z tym, brano pod uwagę rozwój szczepień profilaktycznych przeciw pasożytom. Miało to być ważnym celem szczególnie dla krajów rozwijających się.
Przebywanie pasożytów w organizmach ludzkich żywicieli prowadzi także do reakcji immunologicznych o przewlekłej naturze, mogących wywoływać patologiczne uszkodzenie tkanek, jak również zaburzenia w regulacji immunologicznej.
Z tego powodu pewne kliniczno-patologiczne konsekwencje inwazji pasożytniczej są wynikiem odpowiedzi gospodarza, a nie infekcji samej w sobie.
KUP TERAZ – ParaProteX (100 tabletek – masa netto:100 g)
ODPORNOŚĆ WRODZONA PRZECIWKO PASOŻYTOM
Pierwotniaki i robaki pasożytnicze, które dostają się do krwi lub tkanek, często są w stanie przeżyć i rozmnażać się, ponieważ dobrze adaptują się do mechanizmów obronnych, stawiających opór naturalnych gospodarzy. Formy bezkręgowe wielu pasożytów, których można nabawić się od nie ludzkich gospodarzy pośrednich, pobudzają alternatywny szlak układu dopełniacza i ulegają lizie pod wpływem kompleksu atakującego błonę (MAC) układu dopełniacza. Jednak pasożyty uzyskane od kręgowców, np. od ludzi, są zazwyczaj oporne na rozkład przez układ dopełniacza. Może to być spowodowane wieloma przyczynami, m.in. utratą powierzchniowych molekuł, które wiążą dopełniacz lub nabyciem białek regulatorowych gospodarza, takich jak czynnik przyspieszający rozkład (DAF). Makrofagi mogą fagocytować pierwotniaki, lecz wiele organizmów chorobotwórczych jest opornych na zabijanie przez fagocyty, mogą nawet namnażać się wewnątrz makrofagów. A zatem makrofagi można byłoby uważać za środowisko pasożytów.Odpowiednia budowa zewnętrznych powłok robaków pasożytniczych sprawia, że są one oporne na mechanizmy komórkobójcze zarówno neutrofilów, jak i makrofagów.
KUP TERAZ – ParaProteX (100 tabletek – masa netto:100 g)
SWOISTA ODPOWIEDŹ IMMUNOLOGICZNA PRZECIWKO PASOŻYTOM
Rozmaite pierwotniaki i robaki znacznie różnią się swoimi właściwościami strukturalnymi i biochemicznymi, cyklami rozwojowymi i patomechanizmem działania. Nic dziwnego, że z tego powodu różne pasożyty wywołują całkiem odrębną, swoistą odpowiedź immunologiczną. Ogólnie rzecz biorąc, pierwotniaki chorobotwórcze uległy ewolucji, by przetrwać wewnątrz komórek gospodarza, tak więc w odporności przeciw tym organizmom pośredniczą mechanizmy podobne do tych, które eliminują bakterie wewnątrzkomórkowe i wirusy. Natomiast eliminacja takich pasożytów jak robaki, które żyją w tkankach zewnątrzkomórkowych, często jest związana z odpowiedzią zależną od swoistych przeciwciał.1. Główny mechanizm obronny przeciwko pierwotniakom, które żyją wewnątrz makrofagów, to odporność typu komórkowego (CMI), szczególnie aktywacja makrofagów przez cytokiny pochodzące od limfocytów T CD4+ (CDs = kompleks różnicowania, markery powierzchniowe identyfikujące typy limfocytów). Być może najlepiej udokumentowanym tego przykładem jest zarażenie myszy pierwotniakiem Leishmania major, który żyje wewnątrz endosomów makrofagów. Oporność na ten rodzaj infekcji jest związana z produkcją interferonu gamma (INF-) przez subpopulację limfocytów pomocniczych (Th1 limfocytów CD4+). Odwrotnie, aktywacja przez pierwotniaki limfocytów Th2 powoduje zwiększoną przeżywalność pasożytów i zaostrzenie uszkodzeń, wywołanych supresyjnym działaniem na makrofagi cytokin, wytwarzanych przez Th2. Szczepy myszy, które są oporne na infekcje Leishmania major, produkują duże ilości INF-w odpowiedzi na antygeny leiszmaniowe, a przeciwciała anty-INF-czynią te myszy podatne na infekcję. W przeciwieństwie, szczepy wsobne, które są podatne na śmiertelną leiszmaniozę, produkują więcej IL-4 w odpowiedzi na infekcję niż szczepy oporne, a wstrzyknięcie przeciwciał anty-IL-4 indukuje oporność u szczepów wrażliwych. INF-pobudza makrofagi i nasila wewnątrzkomórkowe zabijanie leiszmanii, a wysokie poziomy IL-4 (i innych, wytwarzanych przez Th2 cytokin) hamują aktywację makrofagów przez INF-. Leiszmanioza mysia jest jednym z pierwszych udokumentowanych przykładów dominującej odpowiedzi Th1 lub Th2, decydujących o oporności lub wrażliwości na chorobę i pozostaje paradygmatem tego fenomenu. Gen(y), które kontrolują u wsobnych myszy (i prawdopodobnie również u ludzi) odpowiedź immunologiczną – ochronna versus uszkadzająca – nie zostały jeszcze zidentyfikowane. Obecnie w wielu laboratoriach trwają próby, by zmienić efekt tych infekcji za pomocą cytokin lub antagonistów cytokin. Obiecującym kandydatem jest IL-12, która indukuje odpowiedź ochronnych Th1 u wrażliwych szczepów myszy.2. Pierwotniaki, które namnażają się wewnątrz komórek żywiciela i powodują ich lizę, pobudzają odpowiedź swoistą limfocytów cytotoksycznych (CTL), podobnie jak wirusy cytopatyczne. Przykładem takiego organizmu jest zarodziec malarii. Przez wiele lat sądzono, że głównym mechanizmem obronnym przeciw malarii były przeciwciała, stąd pierwsze próby uodporniania przeciw tej infekcji skupiały się na wytwarzaniu przeciwciał. Obecnie wiadomo, że główną obronę przeciw rozprzestrzenianiu się tego wewnątrzkomórkowego pierwotniaka stanowi odpowiedź CTL. W rzeczywistości, niska skuteczność szczepienia białkami malarii jest przypisywana niezdolności takiej immunizacji do stymulacji CTLs.3. Przeciwciała IgE i eozynofile pośredniczą w obronie przeciwko robakom. Jest to szczególny rodzaj komórkowej cytotoksyczności zależnej od przeciwciał (ADCC), w której przeciwciała IgE wiążą się z powierzchnią robaków, a następnie poprzez receptory FCE przyczepiają się eozynofile. Wydzielane z ich ziaren enzymy niszczą pasożyty.
Produkcję swoistych przeciwciał IgE i eozynofilię często obserwuje się w zakażeniach wywołanych przez takie robaki, jak Nippostrongylus, nicienie, Ascaris i przywry. Odpowiedź jest przypisywana właściwościom robaków do stymulacji subpopulacji limfocytów pomocniczych Th2 CD4+, które wydzielają IL-4 i IL-5. IL-4 pobudza produkcję IgE, a IL-5 stymuluje rozwój i aktywację eozynofilów. Eozynofile mogą zabijać robaki skuteczniej niż inne leukocyty, ponieważ główne białko zasadowe ziaren eozynofilów może być bardziej toksyczne dla robaków, niż enzymy proteolityczne oraz reaktywne formy tlenu wytwarzane przez neutrofile i makro-fagi. Jednak tylko w niewielkiej liczbie inwazji robaków, oficjalnie ustalono in vivo obowiązkową rolę IgE i eozynofilów, być może dlatego, że robaki mogą być zniszczone przez pobudzone makrofagi, aczkolwiek mniej skutecznie. Usunięcie niektórych nicieni jelitowych może być wynikiem mechanizmów zależnych od IL-4. Wprawdzie nie jest to dobrze poznane, lecz najwyraźniej nie wymaga IgE. (ILs – interleukiny, ogólne określenie dla grupy glikoprotein wytwarzanych przez makrofagi i niektóre limfocyty T w odpowiedzi na stymulację antygenową czy mitogenną).Swoista odpowiedź immunologiczna przeciwko pasożytom może również być przyczyną uszkodzenia tkanek. Niektóre pasożyty i ich produkty stymulują rozwój ziarniniaków z towarzyszącym włóknieniem. Złożone w wątrobie jaja Schistosoma mansoni aktywują limfocyty T CD4+, które z kolei pobudzają makrofagi i indukują reakcję nadwrażliwości typu późnego (DTH). Powoduje to tworzenie ziarniniaków dookoła jaj przywr, które odgradzają je od zdrowych tkanek. Jednak nasilone włóknienie, związane z tą przewlekłą odpowiedzią komórkową, prowadzi do zaburzeń przepływu krwi żylnej w wątrobie, nadciśnienia wrotnego i marskości. W limfatycznej filariozie, pasożyty tkwią w naczyniach limfatycznych, prowadząc do przewlekłej reakcji komórkowej i ostatecznie do włóknienia. Powoduje to zastój limfy i znaczny obrzęk limfatyczny (słoniowaciznę). Przewlekłe i uporczywe inwazje pasożytnicze często są związane z tworzeniem kompleksów antygenów pasożytniczych i swoistych przeciwciał. Krążące kompleksy immunologiczne (CIC) mogą odkładać się w naczyniach krwionośnych i kłębuszkach nerkowych, wywołując odpowiednio zapalenie naczyń i nerek. Choroby związane z odkładaniem kompleksów immunologicznych były opisywane w schistosomatozie i malarii. Afrykańska trypanosomatoza również jest powiązana z produkcją autoprzeciwciał reagujących z wieloma własnymi tkankami. Zapalenie mięśnia sercowego i neuropatia, obserwowane w chorobie Chagasa, wywoływanej przez pierwotniaka Trypanosoma cruzi, są prawdopodobnie reakcjami autoimmunologicznymi, a nie wynikiem miejscowej infekcji, ponieważ nawet w czynnych uszkodzeniach nie ma obecnych pasożytów lub jest ich niewiele.
KUP TERAZ – ParaProteX (100 tabletek – masa netto:100 g)
MECHANIZMY UNIKANIA ODPOWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ PRZEZ PASOŻYTY
Umiejętność przeżycia pasożytów u żywicieli kręgowców odzwierciedla adaptacje ewolucyjne, które pozwalają tym organizmom uniknąć lub opierać się efektorowym mechanizmom immunologicznym.
Różne pasożyty rozwinęły nadzwyczaj skuteczne sposoby opierania się odporności swoistej. Pasożyty mogą zmniejszać lub zmieniać swoją własną antygenowość oraz mogą czynnie hamować odpowiedź immunologiczną gospodarza.
Opisywane są liczne strategie pasożytów, zmniejszające immunogenność:
1. Anatomiczna sekwestracja – powszechnie obserwowana u pierwotniaków.
Niektóre z nich (np. zarodźce malarii i toksoplazmowiec) przeżywają i namnażają się wewnątrz komórek, inne (jak pełzak czerwonki) tworzą cysty, które są oporne na eferentne odpowiedzi immunologiczne. Niektóre robaki pasożytnicze, zamieszkując w świetle jelit, są chronione przed efektorowymi mechanizmami odpowiedzi komórkowej.
2. Antygen maskujący – intrygujący fenomen, w którym pasożyt, podczas swojego pobytu wewnątrz żywiciela, otacza swoją powierzchnię płaszczem złożonym z białek gospodarza.
Larwy Schistosoma mansoni wnikają przez skórę i wędrują do płuc, a następnie do układu krążenia. Zanim wejdą do płuc, larwy te otaczają się warstwą glikolipidów antygenów grupowych krwi ABO i cząsteczek głównego układu zgodności tkankowej (MHC), pochodzących od gospodarza. Możliwe jest, że do powierzchni larw przywr przytwierdza się wiele innych cząsteczek gospodarza. Postulowano, że ten płaszcz z białek gospodarza maskuje antygeny pasożyta i w efekcie organizm pasożyta jest postrzegany przez system immunologiczny żywiciela jako własny. Chociaż jest to interesująca hipoteza, znaczenie maskowania antygenu nie jest do końca jasne, ponieważ tak naprawdę larwy przywr wywołują odporność swoistą u kręgowców.
3. Podczas pobytu u gospodarza kręgowców pasożyty stają się oporne na efektorowe mechanizmy immunologiczne.
Płucne stadia rozwojowe przywry tworzą powłokę, która jest oporna na uszkodzenie przez przeciwciała i dopełniacz oraz przez CTLs. Oporność ta jest prawdopodobnie spowodowana biochemiczną zmianą w powierzchniowej warstwie. Zawiłość strukturalna powłoki larwy utrudnia określenie zmian cząsteczkowych, które są związane z odpornością nabytą. Infekcyjna postać Trypanosoma cruzi wytwarza glikoproteiny błonowe, podobne do czynnika przyspieszającego rozpad, który hamuje aktywację dopełniacza. Pasożyty unikają również eliminacji przez makrofagi w wyniku rozmaitych mechanizmów. Toxoplasma gondii hamuje fuzję fagolizosomów, a Trypanosoma cruzi powoduje rozpad błon fagosomów i wchodzi do cytoplazmy, zanim nastąpi fuzja z lizosomem. Na koniec, niektóre pasożyty wydzielają ektoenzymy rozszczepiające związane cząsteczki przeciwciał i w ten sposób stają się oporne na mechanizmy zależne od przeciwciał.
4. Zmienność antygenowa
Podczas cyklu rozwojowego pasożyty rozwijają skuteczne mechanizmy zmieniające antygen powierzchniowy. W pierwszej postaci, dojrzałe stadia pasożytów wytwarzają odmienne antygeny od antygenów ze stadiów zakaźnych. Np. zakaźne stadium zarodźca malarii – sporozoit jest antygenowo różny od merozoitów, które zamieszkują u gospodarza i są odpowiedzialne za przewlekłą infekcję. Zanim system immunologiczny odpowie na infekcje, pasożyt prezentuje nowe antygeny i nie jest już dłużej celem eliminacji immunologicznej. Najbardziej niezwykłym przykładem zmienności antygenowej u pasożytów jest ciągła zmienność głównych antygenów powierzchniowych, obserwowana u afrykańskich świdrowców, takich jak Trypanosoma brucei i Trypanosoma rhodesiense. Zarażeni osobnicy wykazują fale parazytemii we krwi, a każda fala składa się z jednego, antygenowo unikalnego parazyta. Ten sam fenomen może być powielony u zwierząt doświadczalnych, zakażonych pojedynczym klonem świdrowca. A zatem, zanim gospodarz wytworzy przeciwciała przeciwko pasożytom, namnoży się antygenowo różny organizm.
Podczas infekcji może wystąpić ponad setka takich zaostrzających się fal parazytenemii. Główny antygen powierzchniowy afrykańskiego świdrowca jest dimerem glikoproteinowym (w przybliżeniu 50 kiloDaltonów (kD)), zwanym zmienną glikoproteiną powierzchniową (VSG), która jest związana z powierzchnią za pomocą wiązania fosfatydyloinozytolu. Świdrowce zawierają więcej niż 1000 różnych genów VSG, które różnią się wyraźnie w sekwencji, za wyjątkiem najbardziej C-końcowych 50 aminokwasów, (które odpowiadają za wiązanie powierzchniowe). Żaden gen VSG nie jest wyrażony w szczególnym klonie w poszczególnym stadium infekcji. Ekspresja nowego genu może dotyczyć duplikacji i transpozycji tego genu do bardziej telomerycznego miejsca chromosomalnego, w którym odbywa się aktywna transkrypcja.
Konsekwencją zmienności antygenowej u pasożytów jest problem wytworzenia skutecznej szczepionki przeciw tym zakażeniom.5. Pasożyty zrzucają swoje płaszcze antygenowe albo spontanicznie, albo po przyłączeniu swoistych przeciwciał. Przykłady aktywnego błonowego obrotu i utraty antygenów powierzchniowych opisywano u Entamoeba histolytica, larw przywr i świdrowców. Zrzucanie antygenów i związanych z nimi przeciwciał czyni pasożyty względnie opornymi na efektorowe mechanizmy immunologiczne. Pasożyty, w wyniku złożonych mechanizmów, hamują również odpowiedź immunologiczną gospodarza. Podczas poważnych schistomatoz z zajęciem wątroby i śledziony oraz w infekcjach nicieni opisywano swoistą anergię na antygeny pasożytów. Mechanizmy braku reaktywności immunologicznej u tych pacjentów nie są dobrze poznane. W limfatycznych filariozach, infekcja węzłów chłonnych z następującym zniszczeniem struktury może być przyczyną zaburzenia odporności. Bardziej nieswoistą i uogólnioną immunosupresję obserwuje się w malarii i afrykańskiej trypanosomatozie. Jest to związane z produkcją cytokin immunosupresyjnych przez pobudzone makrofagi i limfocyty T oraz z wadliwą odpowiedzią komórkową T. Ogólnoświatowe implikacje inwazji pasożytniczej dla zdrowia i rozwoju ekonomicznego są należycie doceniane. Przez wiele lat usilnie podejmowano próby rozwoju skutecznych szczepionek przeciw tym zakażeniom. Chociaż postęp był wolniejszy niż się spodziewano, to wyjaśnienie podstawowych mechanizmów odporności przeciwko pasożytom i unikania przez nie odpowiedzi immunologicznej żywiciela stwarzają duże szanse na przyszłość.
ODPORNOŚĆ PRZECIWKO GRZYBOM
Infekcje grzybicze, zwane również mykozami, coraz częściej uważane są za ważną przyczynę chorobowości i umieralności u ludzi. Niektóre infekcje grzybicze są endemiczne. Zazwyczaj są one wywołane przez dwupostaciowe grzyby, których spory, obecne w powietrzu, są wdychane przez ludzi. Do infekcji tych zalicza się: Histoplasma capsulatum, Blastomyces dermatidis i Coccidioides immites. Inne zakażenia grzybicze są nazywane oportunistycznymi, ponieważ wywołujące je czynniki powodują brak lub łagodne zachorowania u osób z prawidłową odpornością, lecz mogą zarażać i wywoływać poważną chorobę u osób z brakiem odporności. Przykładem oportunistycznych grzybów są rozmaite gatunki Candida, Aspergillus oraz Cryptococcus neoformans. Ostatnio zaobserwowano zwiększenie liczby grzybiczych zakażeń oportunistycznych, spowodowanych wzrostem braku odporności, wywołanej głównie przez AIDS i chemioterapię, stosowaną w rozsianych nowotworach, jak również podczas terapii immunosupresyjnej w zapobieganiu odrzucenia przeszczepu. Różne gatunki grzybów zakażają ludzi, mogą one żyć w tkankach zewnętrznych i wewnątrz fagocytów.
Z tego powodu cechy odpowiedzi immunologicznej na te mikroby są często połączeniem modelów odpowiedzi na zewnątrzkomórkowe i fakultatywne bakterie wewnątrzkomórkowe. Jednak, znacznie mniej wiadomo o przeciwgrzybiczej odporności, niż o odporności przeciw bakteriom i wirusom. Wynika to częściowo z powodu braku modeli zwierzęcych dla mykoz, a częściowo z tego, że zakażenia te często pojawiają się u jednostek, które są niezdolne do przeprowadzenia skutecznej odpowiedzi immunologicznej.
ODPORNOŚĆ WRODZONA PRZECIWKO GRZYBOM
Głównym mediatorem odporności wrodzonej przeciwko grzybom jest neutrofil – granulocyt wielojądrowy. Z tego powodu, pacjenci z neutropenią są nadzwyczaj skłonni do grzybiczych zakażeń oportunistycznych. Neutrofile prawdopodobnie uwalniają substancje grzybobójcze, takie jak reaktywne formy tlenu oraz enzymy lizosomalne, i zabijają grzyby w mechanizmie fagocytozy. Makrofagi (komórki prezentujące antygen, APCs) są również w stanie zwalczać zakażenia grzybicze.
SWOISTA ODPOWIEDŹ IMMUNOLOGICZNA PRZECIWKO GRZYBOM
Odporność komórkowa (CMI) jest głównym mechanizmem obronnym przeciw zakażeniom grzybiczym. Histoplasma capsulatum jest fakultatywnym pasożytem wewnątrzkomórkowym, który żyje w makrofagach i jest eliminowany przez te same mechanizmy komórkowe, które są skuteczne przeciw bakteriom wewnątrzkomórkowym. Limfocyty T CD4+ i CD8+ współpracują podczas eliminacji form grzybów Candida neoformans, mających tendencję do kolonizacji płuc i mózgu u gospodarzy z brakiem odporności. Infekcje Candida często zaczynają się na powierzchniach śluzówek, więc uważano, że odporność komórkowa zapobiega rozprzestrzenianiu się grzybów do tkanek. We wszystkich tych sytuacjach, odpowiedzi zależne od Th1 są ochronne, ale odpowiedzi Th2-zależne są szkodliwe dla gospodarza. Nic dziwnego, że zapalenie ziarniniakowe jest ważną przyczyną uszkodzenia tkanek gospodarza w niektórych grzybiczych zakażeniach, takich jak histoplazmoza.Grzyby często wywołują swoistą odpowiedź przeciwciał, która jest użyteczna w diagnostyce serologicznej. Jednak, skuteczność ochronna odporności humoralnej nie jest ustalona.
UNIKANIE MECHANIZMÓW IMMUNOLOGICZNYCH PRZEZ GRZYBY
Niewiele wiadomo na temat zdolności grzybów do unikania przed obroną immunologiczną gospodarza. Wydaje się jednak, że skoro jednostki immunokompetentne nie są podatne na grzybicze zakażenia oportunistyczne, to pasożyty te raczej nie opierają się skutecznie efektorowym mechanizmom immunologicznym. Candida albicans wytwarza enzym proteolityczny, który rozkłada ni vitro ludzkie immunoglobuliny, lecz rola tego enzymu jako czynnika wirulencyjnego nie została jeszcze ustalona.
GŁÓWNE PROBLEMY WYWOŁANE OBECNIE PRZEZ PASOŻYTY
Jednym z ostatnich problemów jest pasożyt zwany Giardia lub Lamblia intestinalis, który wywołuje infekcje jelitowe rozprzestrzeniające się w wielu krajach. Jest to pasożyt, który stał się przyczyną licznych chorób, przenoszonych przez wodę na całym świecie. Czy pijesz wodę z pewnych źródeł? Picie wody z kranu może być ryzykowne dla naszego zdrowia. Osoby podróżujące i turyści wiedzą, że w niektórych zagranicznych krajach, takich jak Meksyk i Indie, należy oczyszczać wodę pitną, za pomocą stabilizowanego tlenu. Dodając stabilizowany tlen do wody w przeciągu około 30 sekund usuniemy z niej chlor i zabijemy bakterie oraz inne mikroorganizmy. Wyeliminowana zostanie również tzw. zemsta Montezumy, nazywana również gorączką Beawera, która jest wywołana przez pierwotniaka zwanego Giardia lub Lamblia intestinalis.Bardzo szybko rozprzestrzeniają się infekcje tasiemcem.
Prawdopodobnie trend ten ma związek ze zwiększającym się upodobaniem mieszkańców krajów zachodnich do surowej i krwistej wołowiny. Jedną z najbardziej śmiercionośnych parazytoz jest czerwonka. Donoszono o kilku zgonach z jej powodu.
Zazwyczaj przenosi się przez bezpośredni kontakt człowiek – człowiek lub poprzez zakażone surowe warzywa lub wodę.Balantidium, rodzaj rzęskowego pierwotniaka – do których należy wiele gatunków, obecnych w jelitach świń (i innych kręgowców) – wywołuje infekcje jelitowe, biegunki z owrzodzeniem błony śluzowej u ludzi. Jest to jeden z lepszych powodów, by wykluczyć wieprzowinę z naszej diety.Pasożyty to organizmy, które żyją wewnątrz, na powierzchni lub kosztem innego organizmu, zwanego żywicielem, bez pewności przeżycia gospodarza. Pasożyty przyjmują „wibracje” gospodarza, którego atakują. Z tego powodu są trudne do wykrycia. Pasożyty żywią się toksynami i produktami ubocznymi organizmu. Jeśli organizm jest „czysty”, wtedy intruz nie ma czym żyć. Niebezpieczeństwo związane z obecnością pasożytów jest takie, że ich odpady są dla nas nadzwyczaj trujące. Wiele pasożytów wytwarza substancje toksyczne, szkodliwe dla gospodarza. Inne pasożyty działają na tkanki gospodarza jak podrażniające ciało obce i wywołują przewlekłą reakcję zapalną. Niektóre robaki pozbawiają żywiciela znacznych ilości krwi, a duże tasiemce zabierają mu pożywienie. Pasożyty wywierają różny wpływ na swoich gospodarzy.
Czasami wydaje się, że są nieszkodliwe, inne uważane są za niebezpieczne i nazywane „patogenami”. Dobrym tego przykładem są pasożyty, wywołujące malarię. Wiele pierwotniaków jest pasożytami, np. niektóre typy ameby, które mogą niszczyć śluzówkę jelit u ludzi. Powodują one bolesną i poważną chorobę zwaną „czerwonką pełzakową”, która może być przyczyną odwodnienia organizmu i ewentualnie krwawienia oraz owrzodzenia jelit.Płazińce (typ Plathelminthes) i robaki obłe to pasożyty, które mogą wywołać poważne uszkodzenie, a czasami doprowadzić do śmierci swojego gospodarza. Istnieje jeden typ płazińca zwany przywrą, który żyje i rośnie do znacznych rozmiarów w jelitach, wątrobie, płucach i we krwi zwierząt oraz ludzi. Kolejnym pasożytem jest tasiemiec, który dojrzewa w jelitach, przymocowując się do ściany jelit za pomocą narządu, przypominającego przyssawki lub haczyki i absorbuje strawiony pokarm od gospodarza. Jednym z najbardziej szkodliwych pasożytów jest tęgoryjec dwunastnicy, który żyje w jelitach i odżywia się krwią gospodarza. Niektóre postacie skórne pasożytów zewnętrznych to kleszcze i roztocza. Od ich ugryzień skóra jest podrażniona, lecz znacznie bardziej poważne od ukąszenia jest rozprzestrzenianie przenoszonych przez nie chorób. Kleszcze obwinia się za rozprzestrzenianie gorączki plamistej Gór Skalistych, żółtej febry, śpiączki afrykańskiej, duru plamistego i choroby Lyme (boreliozy).
Włośnica to choroba spowodowana spożyciem zarażonej, niedogotowanej wieprzowiny. Włosień jest cienkim robakiem, który zaraża świnie. Larwy, po przedostaniu się do ściany jelita, wchodzą do naczyń krwionośnych świni i z prądem krwi przenoszone są do włókien mięśniowych i tam żyją. Kiedy człowiek zje wieprzowinę, ten sam cykl rozpoczyna się znowu w ludzkim organizmie. Objawy włośnicy to bóle głowy, gorączka, bolesność mięśni, obrzęk powiek, a nawet trudności w oddychaniu. Objawy te są podobne do innych chorób, tak więc ludzie nie zdają sobie nawet sprawy z tego, że przyczyną ich dolegliwości są robaki jelitowe.
