Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

6 października 2019 0 przez Dr Renata Zarzycka

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, w której w naczyniach tętniczych panuje zwiększone ciśnienie krwi. Nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą, która podlega długotrwałemu leczeniu.
O nadciśnieniu tętniczym mówimy wówczas gdy podczas kilkakrotnych pomiarów, dokonywanych w spoczynku, ciśnienie przekracza wartości graniczne uznane za prawidłowe. Za wartość graniczną uznaje się ciśnienie 140/90 mm Hg (milimetry słupa rtęci).

Jak często ono występuje?

Nadciśnienie tętnicze jest najczęściej występującą chorobą układu krążenia, jest zarazem najczęstszą przyczyną rozwoju choroby niedokrwiennej serca i udarów mózgu. Uważa się, że co trzeci dorosły Polak ma nadciśnienie tętnicze, jednak wielu z chorych nie zdaje sobie z tego sprawy. Niepokojący jest fakt, że wśród chorych wiedzących o podwyższonych wartościach ciśnienia wielu nie leczy się wcale lub leczy się nieskutecznie.

Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego w Polsce w roku 2002 wyniosło 29%. Częstość ciśnienia tętniczego wysokiego prawidłowego wyniosła 30%. 21 procent Polaków miało ciśnienie tętnicze prawidłowe, natomiast 20% – optymalne.

Jakie są prawidłowe wartości ciśnienia?

Ciśnienie tętnicze nie powinno przekraczać 140/90 mmHg. Optymalnie wartości ciśnienia nie powinny przekraczać granicy 120/80 mmHg.
Osoby, których wartości ciśnienia tętniczego znajdują się w przedziale pomiędzy 120-140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i pomiędzy 80-90 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego powinny kontrolować ciśnienie przynajmniej raz w roku wdrażając jednocześnie podstawowe zasady leczenia niefarmakologicznego, czyli bez leków.

Co oznaczają pojęcia ciśnienie skurczowe i rozkurczowe?

Gdy mięsień sercowy kurczy się, aby wpompować krew do naczyń krwionośnych, ciśnienie jest wyższe niż wówczas, gdy się rozkurcza. Wobec tego w trakcie każdego uderzenia serca ciśnienie w naczyniach waha się pomiędzy górną i dolną wartością. Górna wartość nazywana jest ciśnieniem tętniczym skurczowym, a dolna ciśnieniem tętniczym rozkurczowym.

Czy ciśnienie tętnicze jest wartością stałą?

Wartości ciśnienia tętniczego nie są stale jednakowe. W nocy ciśnienie tętnicze jest najczęściej nieco niższe niż w ciągu dnia.
Praca fizyczna lub stres psychiczny mogą zwiększyć wartości ciśnienia tętniczego w ciągu kilku minut. Również wysoka temperatura otoczenia, chłód i ból mogą mieć wpływ na ciśnienie tętnicze. U człowieka zdrowego ciśnienie tętnicze zwiększa się jednak zawsze tylko na krótki czas, np. w trakcie wysiłku fizycznego, po czym normalizuje się bardzo szybko.

Czy ciśnienie obniża się w nocy?

U większości ludzi występuje naturalny spadek ciśnienia w nocy związany ze spadkiem aktywności i zmniejszonym pobudzeniem układu nerwowego. Taka sama sytuacja występuje u większości chorych na nadciśnienie.
Istnieje jednak grupa chorych u których ciśnienie nie obniża się w nocy – może być to związane z występowaniem zespołu bezdechu śródsennego (zaburzeń oddychania podczas snu, głównie u otyłych mężczyzn w średnim i starszym wieku).
Brak nocnego obniżenia ciśnienia ma swoje konsekwencje w leczeniu nadciśnienia przy pomocy leków.

Ciśnienie tętnicze, które regulują skomplikowane mechanizmy nerwowe i hormonalne, może znacznie zmieniać się w ciągu dnia. Z reguły ciśnienie jest niższe, kiedy śpimy, a wzrasta podczas czuwania lub w sytuacji stresowej. Kiedy jesteśmy przestraszeni lub rozdrażnieni nadnercza zaczynają wytwarzać hormon stresu – adrenalinę. Hormon ten zmusza serce do tego, by biło mocniej i częściej, w wyniku czego ciśnienie wzrasta i więcej krwi dopływa do mięśni.

Ciśnienie tętnicze jest zwykle niższe w godzinach od 1:00 do 5:00 rano, gwałtownie wzrasta od 6:00 do 8:00, następnie praktycznie nie zmienia się w ciągu dnia i wieczora, a spada od 11.00 do 12:00 nocy. Ciśnienie zmienia się z wiekiem. U dzieci normalne wartości ciśnienia mogą wynosić 70/50, u ludzi starszych – powyżej 120/80.